Tian. Prowansalska zapiekanka z warzyw

 

Tian to kultowe danie z Prowansji, w którym ułożone na przemian plastry pomidorów, cukinii i bakłażanów, zapieczone w piekarniku, tworzą pełne kolorów i smaku jedzenie. Tian może być samodzielnym daniem lub dodatkiem podczas letniej uczty.
Zastanawiasz się skąd wzięło się słowo Tian? Pochodzi ono od greckiego têganon, co oznacza danie lub patelnię .

Pierwotnie Tian oznaczał glazurowane naczynie gliniane z Prowansji, używane zarówno do pieczenia, jak i serwowania, które trafiało z pieca prosto na stół. Tian początkowo służył do pieczenia wszelkiego rodzaju potraw. W Prowansji domy nie miały indywidualnych pieców, więc każda rodzina przynosiła Tian do piekarni, gdzie używano piece jako komunalne i pieczono w cieple powstałym po upieczeniu chleba. Z czasem dania tian stawały się coraz bardziej popularne jako zapiekanka warstw prowansalskich warzyw – bakłażanów, pomidorów i cukinii. Tian stał się ostatecznie nazwą właśnie tej zapiekanki.
Obecnie nie ma jednego przepisu Tian w Prowansji, danie ma wiele odmian. Dzisiaj podaję klasyczny prowansalski Tian, który jest najpopularniejszą recepturą.

 

 

Poza Francją spotyka się często, że nie wszyscy znają różnicę między Tian i Ratatouille, myląc te dwie potrawy.

Ratatouille to także prowansalska specjalność przyrządzana m.in. z pomidorów, cukinii i bakłażanów. Ale Ratatouille to gulasz, który składa się z warzyw pokrojonych w kostkę i delikatnie gotowanych razem.

Tian to plastry warzyw ułożone warstwami w naczyniu i pieczone w piekarniku, aż będą miękkie pod spodem i lekko chrupiące na wierzchu. Miłośnicy Tian lubią rozkoszować się nawet lekko zwęglonymi brzegami warzyw.

 

 

Tian
dla dwóch osób

3 ząbki czosnku, obrane i pokrojone na plasterki
1 duża cebula, obrana i pokrojona w półplasterki
2 łyżki oliwy EV
1 duży bakłażan
1 spora cukinia
2 duże średnio dojrzałe pomidory
60 ml oliwy EV
4 gałązki tymianku
sól morska i pieprz

Piekarnik nagrzej do 170 st. C. Naczynie do pieczenia natrzyj przeciętym na pół ząbkiem czosnku. Dodaj 2 łyżki oliwy i ułóż plasterki cebuli. Piecz przez 10 minut, aż cebula będzie półprzezroczysta i lekko pachnąca.
Kiedy piecze się cebula, umyj i pokrój w średniej grubości plastry bakłażan, cukinie i pomidory. Przenieś naczynie z piekarnika na stojak.
Układaj pionowo na cebuli plastry pomidora, cukinii i bakłażana – na przemian. Plastry muszą być ułożone równo i ciasno ( u mnie w dwóch rzędach) i powinny mieć podobną wielkość. Jeśli niektóre plastry mają mniejszy obwód, możesz dostosować je za pomocą dwóch lub trzech plasterków zamiast jednego, aby pasowały do pozostałych.
Między ułożone plastry warzyw powkładaj plasterki czosnku. Posyp całość solą i pieprzem i połóż gałązki tymianku. Polej oliwą. Naczynie z warzywami przykryj papierem do pieczenia, podwijając go pod spód, aby w miarę szczelnie przykrywał tian. Wstaw do nagrzanego piekarnika i piecz ok. 50 minut. Potem ostrożnie zdejmij papier i piecz jeszcze 20 minut. Ostatnie 5 minut możesz piec pod grillem, aby wierzch tianu się zrumienił. Jeżeli na dnie formy jest dużo płynu, możesz go zlać do naczynia i wykorzystać do innych potraw. Tian podawaj gorący z bagietką lub jako dodatek do innych dań.

Bakłażany zapiekane z pomidorami i serem. Parmigiana di melanzane

 

Parmigiana to jeden z najwspanialszych wegetariańskich przepisów świata. Jest przy niej  trochę pracy, ale jaka nagroda w zamian, zostaniesz nagrodzona wyjątkowym i komfortowym daniem. Bakłażany i pomidory już obrodziły i należy cieszyć się ich smakiem i obfitością. Nie korzystaj więc z pomidorów z puszki. Naciesz zmysły świeżością. Dodaj do tego najlepszą oliwę, aromatyczną bazylię i najlepszy ser. Będziesz w niebie.

 

 

 Parmigiana di melanzane

porcja dla dwóch osób
2 duże bakłażany
oliwa EV
2 szklanki startego parmezanu
1 szklanka świeżych liści bazylii
1 szklanka startej mozzarelli

sos pomidorowy
2 łyżki oliwy EV
1 cebula
3 ząbki czosnku
1,5 kg świeżych pomidorów (odmiana bez pestek – u mnie bawole)
1 łyżka świeżego oregano – same liście
1 łyżeczka soli morskiej
3/4 łyżeczki świeżo mielonego pieprzu

 

 

Pomidory umyj i obierz ze skórki specjalnym nożykiem lub sparz i dopiero obierz. Posiekaj drobno cebulę i czosnek. W garnku z grubym dnem rozgrzej oliwę i podsmażaj cebulę z czosnkiem przez ok. 3 minuty mieszając. Dodaj pokrojone pomidory, oregano, sól i pieprz. Duś sos bez przykrycia 30 – 40 minut, aż będzie gęsty. Dopraw ewentualnie solą i pieprzem.

Kiedy sos się dusi, upiecz bakłażany. Piekarnik rozgrzej do 200 st. C. Blachę wyłóż papierem do wypieków. Bakłażany umyj i pokrój wzdłuż w grube plastry. Skrop papier oliwą, ułóż plastry bakłażanów i posmaruj je oliwą. Wstaw do nagrzanego piekarnika na 20 minut. wyjmij blachę i zmniejsz grzanie do 180 st. C.

Formę do zapiekania parmigiany posmaruj sosem pomidorowym i ułóż pierwszą warstwę bakłażanów. Posmaruj je znowu sosem, posyp parmezanem i polej oliwą. Ułóż drugą warstwę bakłażanów, znowu posmaruj je sosem, posyp resztą parmezanu i listkami bazylii, polej oliwą. Teraz ułóż ostatnią warstwę bakłażana, posmaruj sosem, posyp mozzarellą i polej oliwą. Wstaw do piekarnika i piecz 25-30 minut, aż sos zacznie bulgotać , a ser się zrumieni. Wyjmij ostrożnie formę z piekarnika i zostaw na kratce na 10 minut. Posyp liśćmi bazylii i pokrój. Delektuj się!

Uwagi
* w oryginale bakłażany zwykle są smażone na patelni, ale ja zdecydowanie wolę pieczone
* nie sól bakłażanów do pieczenia. To mit, że sól wytrąca z niego goryczkę. Jeżeli kupujesz ekologiczne bakłażany, będą do tego dania najlepsze.
* sery możesz zetrzeć na małych lub dużych oczkach. I tak stopią się podczas pieczenia.
* ostatecznie możesz użyć dobrych pomidorów z puszki, ale takie prosto ze słońca doskonale wydobędą smak sosu. Często sos z niedojrzałych pomidorów jest kwaśny. Kup więc naprawdę dojrzałe pomidory.
* parmigianę można przygotować wcześniej i wstawić ją do piekarnika w dowolnym momencie. Upieczoną można także odgrzewać w piekarniku i zamrażać.