Holiszkes. Gołąbki w cytrynowym sosie pomidorowym

 

Holishkes są to liście kapusty faszerowane mieloną wołowiną w słodko-kwaśnym sosie pomidorowym. Znane są pod wieloma nazwami – galuptzi, praakes i przyrządzane na wiele różnych sposobów zależnie od tradycji rodzinnych. W wielu domach do wołowiny dodaje się ryż.
Ten przepis na gołąbki z żydowskiej kuchni wschodnioeuropejskiej, to tradycyjne danie na Sukkot – jesienne święto plonów, ponieważ po złożeniu obok siebie dwóch holiszkes powstaje kształt Tory (dwóch zwojów).

Tydzień po święcie Sukkot następuje Simchas Tora i często wtedy też serwuje się holishkes. Ale tak naprawdę społeczności żydowskie w Europie, Stanach Zjednoczonych i na Bliskim Wschodzie przez cały rok cieszą się tymi gołąbkami.

 

 

Holishkes

1 średnia główka kapusty

sos
1 puszka obranych pomidorów
1 duża cebula
1 marchewka
1/4 szklanki soku z cytryny
1/4 szklanki brązowego cukru
1 łyżka soli koszernej
1/4 łyżeczki czarnego pieprzu

farsz
500 g mielonej wołowiny
1 duża starta cebula
1 duże jajko
2 łyżki surowego ryżu – opcjonalnie
1 łyżka mąki macowej lub pokruszonej macy
2 łyżeczki soli koszernej
1/2 łyżeczki świeżo zmielonego czarnego pieprzu

 

 

Usuń głąb z kapusty. Umieść całą główkę w dużym garnku wypełnionym wrzącą, osoloną wodą . Przykryj i gotuj do momentu, aż zmięknie na tyle, aby oderwać pojedyncze liście. Będziesz potrzebować około 20 liści.

Kiedy liście przestygną, za pomocą noża do obierania odetnij grubą środkową łodygę z każdego liścia, nie przecinając jej do końca.

Zrób sos
Do rondla przełóż pomidory z puszki. Ewentualnie rozgnieć je drewnianą łyżką. Doprowadź do wrzenia, zmniejsz ogień i gotuj 15 minut lub do lekkiego zgęstnienia.
Dodaj posiekaną cebulę, startą marchewkę, sok z cytryny, brązowy cukier, sól i pieprz, a następnie zagotuj ponownie.
Zmniejsz ogień i gotuj jeszcze przez 15 minut. Dodaj więcej cukru lub soku z cytryny, aby uzyskać słodko-kwaśny smak, który najbardziej ci odpowiada. Odstaw sos.

Zrób nadzienie
W dużej misce wymieszaj mieloną wołowinę, startą cebulę, jajko, ryż – jeżeli dodajesz, mąkę matzoh lub pokruszoną macę, sól i pieprz, dokładnie wszystko mieszaj. Nie mieszaj za długo, bo mięso stanie się twarde.

Zrób gołąbki
Połóż porcję farszu na każdym liściu kapusty i zwiń w zgrabny gołąbek, składając boki do środka.

Nałóż cienką warstwę sosu na dno dużego naczynia żaroodpornego. Pokrój pozostałe liście kapusty i połóż je na sosie. Ułóż gołąbki złączeniem do dołu na posiekanych liściach kapusty w tylu warstwach, ile potrzeba. Zalej pozostałym sosem. Przykryj i piecz w piekarniku nagrzanym do 180 st. C przez 1 1/2 do 2 godzin lub do momentu, aż kapusta miękka.

Jeśli nie chcesz używać cukru, możesz zastąpić go garścią rodzynek albo suszonych śliwek.

Forszmak ze śledzia. Świąteczna przystawka

 

Forszmak / Forshmak, w jidysz znaczy przedsmak, czyli przystawkę, która ma pobudzić apetyt przed daniem głównym.
Potrawa uznawana za klasykę kuchni żydowskiej może mieć różne postacie –  przekąski lub  zapiekanki. W obu przypadkach istotnym składnikiem jest śledź.
Kraje, w których jest znany forszmak to Polska, Rosja, Ukraina i Finlandia. Nie wiadomo tak naprawdę, z którego kraju pochodzi, choć w Finlandii uważany jest za potrawę polską.

Forzmak według Lucyny Ćwierciakiewiczowej z 1860 roku
Resztki pieczeni cielęcej posiekać na maszynce; na funt tej masy wziąć jednego dobrego śledzia wymoczonego, obrać ze skory i ości, utłuc w moździerzu. Sześć średniej wielkości kartofli ugotować i utrzeć na tarce; zagotować ćwierć funta młodego masła z łyżką mąki pszennej i kilkoma łyżkami rosołu i bulionu, wlać 2 łyżki śmietany. Wszystko, wyżej wymienione, posolić popieprzyć, włożyć jedną upieczoną, roztartą cebule, wbić po jednemu 2 cale jajka, mieszać długo, póki nie zrobi się jednolita masa. Gdyby była bardzo gęsta, można dolać jeszcze parę łyżek bulionu, pomnąc, ze jajka utrzymują wszystko razem. Wysmarować formę, lub rondel masłem, wysypać bułka, włożyć cala masę, osypać jeszcze bułką i wstawić do pieca na dobrą godzinę. Można dodać do tego łyżkę tartego parmezanu lub sera zielonego, czy szwajcarskiego.
Ta potrawa podaje się na śniadanie, lub po wódce przed zupą; jada się również na zimno z octem i oliwą.

Forshmak z Ukrainy
według my Jewish Learning

1 łyżeczka cukru
4 łyżki oleju roślinnego
1 łyżka octu
2-3 jajka na twardo, żółtka oddzielone od białek
1 kwaśne jabłko, obrane i wydrążone
2-3 kromki białego chleba namoczonego w wodzie lub mleku (przed użyciem należy odcisnąć płyn)
filety z 2 śledzi
posiekany szczypiorek

W robocie kuchennym zmiksuj filety rybne, jabłko, białka jaj i chleb. Dodaj oliwę i ocet, dokładnie wymieszaj i umieść mieszankę w naczyniu.
Posyp rozdrobnionym żółtkiem i szczypiorkiem na wierzchu. Schłodź przed podaniem.
Forshmak najlepiej smakuje podawany z czarnym rosyjskim chlebem, ale można go podawać także z krakersami.

 

 

Śledzie, delikatne jabłka, jajka i cebula tworzą harmonijną całość, która jest zarówno wykwintna, jak i uniwersalna. Prostota wykonania i harmonia składników sprawiają, że forszmak idealnie komponuje się z innymi potrawami i szczególnie odnajduje się na świątecznym stole.

Forszmak śledziowy
według Śledziożerców

4 odsolone filety śledziowe
2 małe jabłka deserowe
3 jajka ugotowane na twardo
1 średnia cebula
1 czerstwa kajzerka
2 łyżki majonezu
mleko do namoczenia bułki
sól, pieprz do smaku
sok z cytryny

Obrane jabłka pokroić w drobną kostkę, skropić sokiem z cytryny. Filety śledziowe pokroić na małe kawałki. Namoczoną i odciśniętą bułkę porwać na małe kawałeczki. Jajka i cebulę drobno posiekać.
Wymieszać jajka, cebulę i jabłka. Dodać śledzie i bułkę. Doprawić solą i pieprzem. Dodać majonez i wymieszać na gładką masę. Odstawić do lodówki na kilka godzin. Najlepiej smakuje na posmarowanej masłem kromce razowego pieczywa.

Można go również podać w formie sałatki udekorowanej zieleniną lub jako dodatek do ziemniaków.

 

Do forszmaku ze śledzia wykorzystałam jabłka Red Delicious . To chrupiące, soczyste i słodkie jabłka deserowe z charakterystycznym aromatem.

Wpis powstał w ramach współpracy z Jabłka Grójeckie oraz dzięki wsparciu Funduszu Promocji Owoców i Warzyw.
#funduszepromocji