Tian. Prowansalska zapiekanka z warzyw

 

Tian to kultowe danie z Prowansji, w którym ułożone na przemian plastry pomidorów, cukinii i bakłażanów, zapieczone w piekarniku, tworzą pełne kolorów i smaku jedzenie. Tian może być samodzielnym daniem lub dodatkiem podczas letniej uczty.
Zastanawiasz się skąd wzięło się słowo Tian? Pochodzi ono od greckiego têganon, co oznacza danie lub patelnię .

Pierwotnie Tian oznaczał glazurowane naczynie gliniane z Prowansji, używane zarówno do pieczenia, jak i serwowania, które trafiało z pieca prosto na stół. Tian początkowo służył do pieczenia wszelkiego rodzaju potraw. W Prowansji domy nie miały indywidualnych pieców, więc każda rodzina przynosiła Tian do piekarni, gdzie używano piece jako komunalne i pieczono w cieple powstałym po upieczeniu chleba. Z czasem dania tian stawały się coraz bardziej popularne jako zapiekanka warstw prowansalskich warzyw – bakłażanów, pomidorów i cukinii. Tian stał się ostatecznie nazwą właśnie tej zapiekanki.
Obecnie nie ma jednego przepisu Tian w Prowansji, danie ma wiele odmian. Dzisiaj podaję klasyczny prowansalski Tian, który jest najpopularniejszą recepturą.

 

 

Poza Francją spotyka się często, że nie wszyscy znają różnicę między Tian i Ratatouille, myląc te dwie potrawy.

Ratatouille to także prowansalska specjalność przyrządzana m.in. z pomidorów, cukinii i bakłażanów. Ale Ratatouille to gulasz, który składa się z warzyw pokrojonych w kostkę i delikatnie gotowanych razem.

Tian to plastry warzyw ułożone warstwami w naczyniu i pieczone w piekarniku, aż będą miękkie pod spodem i lekko chrupiące na wierzchu. Miłośnicy Tian lubią rozkoszować się nawet lekko zwęglonymi brzegami warzyw.

 

 

Tian
dla dwóch osób

3 ząbki czosnku, obrane i pokrojone na plasterki
1 duża cebula, obrana i pokrojona w półplasterki
2 łyżki oliwy EV
1 duży bakłażan
1 spora cukinia
2 duże średnio dojrzałe pomidory
60 ml oliwy EV
4 gałązki tymianku
sól morska i pieprz

Piekarnik nagrzej do 170 st. C. Naczynie do pieczenia natrzyj przeciętym na pół ząbkiem czosnku. Dodaj 2 łyżki oliwy i ułóż plasterki cebuli. Piecz przez 10 minut, aż cebula będzie półprzezroczysta i lekko pachnąca.
Kiedy piecze się cebula, umyj i pokrój w średniej grubości plastry bakłażan, cukinie i pomidory. Przenieś naczynie z piekarnika na stojak.
Układaj pionowo na cebuli plastry pomidora, cukinii i bakłażana – na przemian. Plastry muszą być ułożone równo i ciasno ( u mnie w dwóch rzędach) i powinny mieć podobną wielkość. Jeśli niektóre plastry mają mniejszy obwód, możesz dostosować je za pomocą dwóch lub trzech plasterków zamiast jednego, aby pasowały do pozostałych.
Między ułożone plastry warzyw powkładaj plasterki czosnku. Posyp całość solą i pieprzem i połóż gałązki tymianku. Polej oliwą. Naczynie z warzywami przykryj papierem do pieczenia, podwijając go pod spód, aby w miarę szczelnie przykrywał tian. Wstaw do nagrzanego piekarnika i piecz ok. 50 minut. Potem ostrożnie zdejmij papier i piecz jeszcze 20 minut. Ostatnie 5 minut możesz piec pod grillem, aby wierzch tianu się zrumienił. Jeżeli na dnie formy jest dużo płynu, możesz go zlać do naczynia i wykorzystać do innych potraw. Tian podawaj gorący z bagietką lub jako dodatek do innych dań.

Zupa ze świeżych pomidorów. Velouté

 

Velouté oznacza po francusku ‘aksamitny’ i może odnosić się do sosu lub zupy. Francuska zupa Velouté jest więc aksamitnie gładka i pełna smaku.
Przygotowujemy ją zaczynając od delikatnego gotowania warzyw w lekkim bulionie, a następnie zmiksowania ich na puree. To, co naprawdę wyróżnia zupę Velouté, to fakt, że jest ona wzbogacana zasmażką – mieszanką masła i mąki. Zasmażka zagęszcza zupę i nadaje jej niepowtarzalną aksamitną konsystencję. Dzięki obecności masła, zupa ma bogatszy i łagodniejszy smak.
Ta zupa Velouté ze świeżych pomidorów jest wspaniałym daniem późnego lata, kiedy mamy urodzaj najlepszych pomidorów. Do zupy nadają się wszystkie świeże sezonowe pomidory. Użyj jak najbardziej dojrzałych i czerwonych pomidorów, aby zupa miała skoncentrowany smak.

 

 

1 łyżka masła
1 cebula obrana i grubo posiekana
3 ząbki czosnku obrane i grubo posiekane
800 g dojrzałych pomidorów pokrojonych w kostkę
½ łyżeczki świeżo zmielonego czarnego pieprzu
¼ łyżeczki pieprzu cayenne (opcjonalnie)
500 ml bulionu warzywnego lub drobiowego
2 łyżki masła
2 łyżki mąki jasnej pszennej lub orkiszowej
½ łyżeczki soli
1 łyżka miodu
do podania opcjonalnie: gęsta śmietana, kiełki, mikroliście, pieprz cayenne

W garnku z grubym dnem, na średnim ogniu, rozpuść 1 łyżkę masła. Gdy masło się pieni, dodaj cebulę i czosnek. Smaż delikatnie przez około 3 minuty, od czasu do czasu mieszając, aż cebula będzie przezroczysta, ale jeszcze nie skarmelizowana. Dodaj pokrojone w kostkę pomidory, czarny pieprz, goździki, pieprz cayenne (opcjonalnie), płatki ostrej papryki (opcjonalnie) i bulion (warzywny lub drobiowy). Wymieszaj i delikatnie zagotuj. Przykryj pokrywką, zmień ogień na średni i delikatnie gotuj przez 20 minut.
Po 20 minutach zmiksuj zupę do uzyskania gładkości.

Patelnię postaw na średnim ogniu. Rozpuść 2 łyżki masła. Posyp mąką i gotuj przez 1 minutę, cały czas mieszając drewnianą łyżką, aż powstanie gęsta pasta (zasmażka). Teraz weź trzepaczkę i zacznij dodawać zupę, po jednej filiżance na raz i dobrze ubijaj zupę, aby uniknąć grudek.

Gdy cała zupa znajdzie się z powrotem w garnku i będzie gładka, dopraw solą i wymieszaj z 1 łyżką miodu. W razie potrzeby spróbuj i dodaj przyprawy.

Przelej zupę do miseczek i udekoruj pieprzem i mikro listkami, dodaj porcję crème fraiche lub gęstej śmietany (opcjonalnie).