Nie wiadomo kiedy na terenie Polski zaczęto przygotowywać knysze. Wiadomo natomiast, że receptura tej potrawy przybyła do nas z kuchni rosyjskiej, białoruskiej i ukraińskiej. Przed wiekami knysze były podawane przede wszystkim podczas uroczystości żałobnych i obchodów upamiętnienia zmarłych. W XVII w. Wacław Potocki, wybitny twórca barokowy, pisał – Ruś piecze knysze umarłym.
Nazywano je również kołaczami na stypie. Knyszami obdarowywano biedaków, którzy stali przy bramach cmentarzy w dzień zaduszny.
Te pyszne drożdżowe pierożki znane są na terenach Polski głównie na Podlasiu i w Bieszczadach. Przygotowuje się je przede wszystkim jako danie wigilijne do czerwonego barszczu. Farsz może być z ziemniaków, twarogu i cebuli. Z pieczarek i czosnku niedźwiedziego – w Bieszczadach, z kapusty, z samej cebuli – knysze żydowskie lub z serem na słodko.
Po raz pierwszy spróbowałam knyszy w Knyszynie i były to knysze Pani Ireny Purty z farszem z pieczarek, suszonych grzybów i cebuli. Odtąd knysze pojawiają się u mnie regularnie, jako propozycja obiadu bez mięsa i są dodatkiem do domowego barszczu na zakwasie z buraków lub do zupy rybnej.
Knysze
przepis na ciasto Ireny Purty z Knyszyna
3 szklanki mąki pszennej
2 jajka
1,5 szklanki mleka ( plus minus w zależności od chłonności mąki)
1 łyżka masła
2-3 dkg świeżych drożdży
1/2 łyżeczki cukru
szczypta soli
1 jajko do posmarowania knyszy przed ich upieczeniem
Masło do posmarowania w czasie pieczenia
farsz cebulowy
3-4 żółte cebule
3-4 łyżki oleju roślinnego/oliwy
sól i pieprz do smaku
Cebule obieramy, siekamy w kostkę i wsypujemy na rozgrzaną patelnię. Dodajemy szczyptę soli i podgrzewamy na suchej patelni, cały czas mieszając. Gdy cebula zmięknie i zacznie żółknąć, wlewamy olej/oliwę i podsmażamy do uzyskania złoto-brązowego koloru. Przyprawiamy solą i pieprzem.
Roztrzepujemy jajka i cały czas miksując mikserem, powoli lejemy ciepłe mleko z rozpuszczonym w nim masłem i drożdżami. Porcjami dosypujemy mąkę. Czekamy aż ciasto wyrośnie – podwoi objętość. Rozwałkowujemy je cienko, kroimy na kwadraty, nadziewamy farszem i sklejamy w kwadraty do środka. Knysze układamy na blasze wyłożonej papierem do pieczenia.
Pierogi smarujemy roztrzepanym jajkiem. Pieczemy od 20 do 30 minut w temperaturze 200 stopni C. Pod koniec pieczenia smarujemy masłem. Smakują na ciepło i na zimno. Podajemy z barszczem czerwonym lub zupą rybną.